DEMOKRATLAR KULÜBÜ : İLK DEMOKRASİ BAYRAMI, 14 MAYIS 1951

15 Mayıs 2013 Çarşamba

İLK DEMOKRASİ BAYRAMI, 14 MAYIS 1951

14 MAYIS 1951, "HÜRRİYET, ADALET, HAK, HUKUK VE DEMOKRASİYE KAVUŞMANIN" SULTA, CUNTA VE KOYU DİKTATÖRLÜKTEN KURTULMANIN 1. YIL DÖNÜMÜ. "İLK DEMOKRASİ BAYRAMI"

İktidarı destekleyen gazetelerde 14 Mayıs, geçmişten bugüne kadar gelen demokrasi mücadelesinin son noktası olarak tanımlanmaya çalışılmıştır. (Son Posta, 14 Mayıs 1951)

DP’liler 14 Mayıs’ı kutlamak için Taksim’de buluştuklarında hep bir ağızdan “YAŞANIN 14 MAYIS” diye bağırmışlar ve meydanda halk oyunları oynanışlardı. Gazetelerin haberlerine göre, Taksim’deki mitinge katılım 10 ile 40 bin arasındadır. (Cumhuriyet, 15 May›s 1951)

14 Mayıs münasebetiyle İzmir Fuarı’nda tertip edilen mitingden bir görünüş. (Yeni Sabah 16 Mayıs 1951)

Kutlamalar münasebetiyle DP’nin İzmir’deki Atatürk heykeline koyduğu çelenk. (Son Posta 16 Mayıs 1951)

Demokrat Parti’nin 1946 - 1950 dönemi seçim afişi. 14 Mayıs 1950 tarihinden itibaren resmi amblem olarak kullanılmış olup; "YETER!... SÖZ MİLLETİNDİR..." anlamına gelen "baş parmağı açık sağ elin iç görüntüsü" biçiminde (Tüzük, Program ve resmi bildirimlerde) tanımlanmıştır.

14 Mayıs 1951, EVE DÖNÜŞ...Celâl Bayar ve Adnan Menderes, merasim dönüşü Genel Merkeze gelişleri.

Cumhuriyet’te, DP’nin vaat ettiklerinden yalnızca “Arapça ezan”ı gerçekleştirdiğini eleştiren bir karikatür yayınlanmıştır. (Cumhuriyet, 14 Mayıs 1951)

Ulus gazetesinin DP’nin bir yıllık icraatlarını eleştirmek için hazırladığı bir illüstrasyon: “Tarih” 1920’den itibaren her sene için önemli bir olay kaydetmiş ama 1951 senesi için kayda değer, hatırlanacak hiçbir şey bulamıyor. (Ulus, 14 May›s 1951)

***

63 YIL SONRA BU GÜN; 14 MAYIS 2013

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)

Cumhuriyet Halk Partisi; (CHP) TBMM Grup Başkanlığı ve Parti Genel Başkanlığı’na,

“Daha kuruluşundan beri, Türkiye Cumhuriyeti’nin ve CHP’nin en esaslı umdesini teşkil eden demokrasi prensiplerine tamamıyla tatbiki sayesinde refah ve saadete kavuşacağı kanaatine bağlanmış olan vatandaşların bütün memlekette ve bilhassa partimiz mensupları arasında en büyük ekseriyeti teşkil ettikleri şüphesizdir. İşte bu kanaatledir ki milletçe özlenen bu amacın gerçekleştirilmesi için lüzumlu gördüğümüz tedbirleri partimizin meclis grubuna arz ve teklif etmeyi borç bildik.

Atatürk’ün ölmez adına bağlı olan mukaddes Kurtuluş savaşımızdan doğan Türkiye Cumhuriyeti ilk Teşkilat–ı Esasiye Kanunu ile dünyanın belki en demokratik anayasasını meydana getirmiş ve bu sayede gerek ferdi hürriyetleri gerek milli murakabeyi en geniş surette dağlamak imkânlarını vermiştir.

Memleketi Ortaçağdan kalma bir takım zararlı müesseselerden koruyabilmek ve irticaı kırmak maksadıyla 1925’ten sonraki yıllarda siyasi hürriyetlerin bazı takyitlere uğratıldığını biliyoruz. Lâkin Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Teşkilat–ı Esasiye Kanununun, demokratik ruhuna daima sadık kalmış ve cumhuriyetin kurucusu Büyük Atatürk bunu tamamıyla demokratik bir şekle ulaştırmak idealinden ölünceye kadar ayrılmamıştır.

Burada izaha lüzum görmediğimiz türlü sebeplerden dolayı muvaffakiyetsizlikle neticelenen Serbest Fırka tecrübesi bu maksatla yapılmış bir harekettir. Bu talihsiz tecrübenin uyandırdığı tepkiler neticesinde siyasi hürriyetlerin yeni bir takım tahditlere uğratıldığı inkâr edilemez. Bununla beraber cumhuriyet idaresinin her şeye rağmen demokratik tekâmül yolunda ilerlediğini gösteren teşebbüslerde vardır. Büyük Millet Meclisi seçimlerinde, müstakil mebuslara gittikçe daha artacak nispette yer ayrılması tecrübesini buna bir delil olarak zikredebiliriz.

İkinci Dünya Savaşı’nın belirmeye başlaması ve harp tehlikesinin memleketimizi daimi bir tehdit altında bulundurması pek tabii olarak siyasi hürriyetleri bir kat daha tahdide sebep olmuş ve bu suretle Teşkilat–ı Esasiye Kanunu’nun demokratik ruhundan biraz daha uzaklaşılmıştı. Gerçi CHP içinde ayrıca bir müstakil grup teşkili millî murakabede tek parti usulünden doğan zararların karşılanması yolunda bir tecrübe olmakla beraber kuruluşundaki gayritabiîlik dolayısıyla bundan da müspet bir netice alınmadığını görüyoruz.

Bütün dünyada, hürriyet ve demokrasi cereyanlarının tam bir zafer kazandığı demokratik hürriyetlere riayet prensibinin milletlerarası teminata bağlanmak üzere bulunduğu şu günlerde, memleketimizde de Cumhurbaşkanından en küçüğüne kadar bütün milletin aynı demokratik ülküleri taşıdığından şüphe edilemez.

Uzun asırlardan beri müstakil bir devlet olarak yaşayan Türkiye’de hatta okuyup yazma bilmeyen vatandaşların bile siyasi hürriyetlerini şuurla kullanacak bir seviyede bulundukları inkâr kabul edilmez bir hakikattir. Okuyup yazma bilmeyen köylüler arasında bile dünyanın en değerli idare ve siyaset adamlarını yetiştirmiş olan milletimizin bilhassa cumhuriyet idaresinin kuruluşundan beri yapılan hamleler neticesinde bundan 20 yıl evveline nispetle çok yüksek bir seviyeye erişmiş bulunduğu övünülecek bir gerçektir.

İşte bir taraftan iç hayatımızdaki bu mesut tekâmülün yarattığı siyasî olgunluk, diğer taraftan bugünkü medeniyet dünyasının umumî şartları daha ilk Teşkilât–ı Esasiye Kanunumuzda hâkim olan demokratik ruhu, bugünkü siyasî hayat ve teşkilatımızda kuvvetle tecelli ettirmek zamanı geldiği kanaatine bizi sevk etmiş bulunuyor. Bunun bir an evvel gerçekleşmesi yönündeki düşüncelerimizi şöyle hülasa ediyoruz:

1) Milli hâkimiyetin en tabiî neticesi ve aynı zamanda dayanağı olan Meclis murakabesinin anayasamızın yalnız şekline değil, ruhuna da tamamıyla uygun olarak tecellisini sağlayacak tedbirlerin alınması.

2) Yurttaşların siyasî hak ve hürriyetlerini daha ilk Teşkilât–ı Esasiye Kanunumuzun gerektirdiği genişlikte kullanabilmeleri imkânlarının sağlanması.

3) Bütün parti çalışmalarının yukarıdaki esaslara tamamıyla uygun bir şekilde yeniden tanzimi.

Muhterem milletvekilleri arkadaşlarımızın, yüksek tasviplerine sunduğumuz bu teklifimizle, daha ilk kuruluşundan beri millî hâkimiyet gayesine erişmeyi, onu gerçekleştirmeyi hedef tutan CHP’nin ve bütün Türk Milletinin yüksek arzularına tercüman olduğumuza, Atatürk’ün idealine sadık kaldığımıza inanmış bulunuyoruz.

Cumhurbaşkanımızın 19 Mayıs 1945 tarihli nutuklarında: “Siyaset ve fikir hayatımızda demokrasi prensiplerinin daha geniş ölçüde hüküm süreceği hakkındaki fikirleri”, bu teklifimizin vakitsiz ve yersiz olmadığı hakkındaki inancımızı büsbütün kuvvetlendirmiştir.

Milletimizin bütün kuvvet ve iradesini temsil eden Büyük Millet Meclisi Parti Grubu arkadaşlarımızın Türkiye Cumhuriyeti’ne ve Türk Milletine dünya demokrasileri arasında şerefli bir mevkii sağlayacak olan bu teklifi.; Kendi öz düşüncelerinin bir ifadesi gibi telakki edeceklerinden asla şüphe etmediğimizi bir defa daha tekrar eder ve takririmizin açık oturumda müzakeresini saygılarımızla rica ederiz.”

Ankara, TBMM - 07 Haziran 1945

İzmir Mebusu Mahmut Celal Bayar, İçel Mebusu Refik Koraltan,

Aydın Mebusu Adnan Menderes, Kars Mebusu Fuat Köprülü,

(*) Bu takrir (önerge), özgürlükleri kısıtlayan rejimi daha fazla sürdürmenin doğru olmayacağı, anayasal hak ve özgürlüklerin tanınması gerektiği üzerinde durmuş ve en nihayetinde “memlekette demokratik usullerin daha geniş şekilde tatbikine geçilmesi” amacını taşımıştır.